Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść

 
 
 
 
Hotel Instytutu Onkologii
2
 
 
 
 
  ID: 8016486

Centrum Onkologii - Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie

Provinziale Landes Frauenklinik Gleiwitz



Budowa
1931-1933
 
Reprezentatywny dla regionu przykład tendencji w architekturze z 1 poł. XX w., jeden z najciekawszych przykładów gliwickiej architektury międzywojennej, wyróżniający się pod względem skali i formy.
Obiekt wzniesiono w latach 1931-1933, według projektu Oskara Goltza. Na etapie realizacji projektu, poważnym utrudnieniem było niestabilne podłoże gruntowe. Istniejące warunki geologiczne spowodowały konieczność posadowienia kompleksu na betonowych palach oraz wylanie pod częścią centralną fundamentu, ...
Reprezentatywny dla regionu przykład tendencji w architekturze z 1 poł. XX w., jeden z najciekawszych przykładów gliwickiej architektury międzywojennej, wyróżniający się pod względem skali i formy.
Obiekt wzniesiono w latach 1931-1933, według projektu Oskara Goltza. Na etapie realizacji projektu, poważnym utrudnieniem było niestabilne podłoże gruntowe. Istniejące warunki geologiczne spowodowały konieczność posadowienia kompleksu na betonowych palach oraz wylanie pod częścią centralną fundamentu, w formie grubej, betonowej płyty. Ze względu na duże ilości wód gruntowych budynki posiadały grube warstwy uszczelniające.

W momencie powstania budynek kliniki był jednym z najnowocześniejszych tego typu obiektów, zarówno pod względem formy architektonicznej, jak również wyposażenia, w tym nowoczesnego sprzętu medycznego. Szpital posiadał odpowiednio zaaranżowane pokoje chorych, tarasy oraz specjalistyczne gabinety lekarskiej. W całym obiekcie mieściło się 400 pokoi oraz funkcjonowało 7 oddziałów szpitalnych. W 1937 r. działał tam jeden z pierwszych w regionie tomografów. Na parterze znajdowała się poliklinika. Pod względem zastosowanych rozwiązań funkcjonalnych, kompleks szpitala stanowił wzorcowy przykład wykorzystania metod projektowania architektonicznego dla potrzeb nowoczesnej medycyny. W 1946 roku powołany został gliwicki Państwowy Instytut Przeciwrakowy, a w 1952 r. ośrodek przekształcono w oddział Instytutu Onkologii. W latach 80. XX w. w pobliżu kliniki dobudowano nowe budynki szpitalne, zachowując istniejący obiekt. W części północno-zachodniej umiejscowiono dobudówkę, łączącą część historyczną z budynkami nowszymi. W latach 2000. przeprowadzono remont i modernizację kompleksu.
Kompleks szpitalny usytuowany jest przy ulicy Wybrzeże Armii Krajowej, w pobliżu centrum miasta, w otoczeniu terenów zieleni, na płaskim terenie, lekko opadającym w stronę północną. W momencie poszukiwania miejsca pod lokalizację szpitala, to właśnie łatwy dostęp do centrum oraz izolacja od miejskiego hałasu, stanowiły ważne kryteria wyboru.

Budynek posiada formę kubistyczno-funkcjonalistyczną i stanowi przykład ekspresjonizmu, będącego odmianą awangardowego modernizmu z okresu międzywojennego. Obiekt zaprojektowano na planie zbliżonym do litery „U”. Bryła budynku jest mocno rozczłonkowana i składa się z prostopadłościennych segmentów, o zróżnicowanej wysokości. Korpus główny został wybudowany na planie wydłużonego prostokąta, z prostopadłymi skrzydłami bocznymi umiejscowionymi w elewacji południowej. W elewacji północnej znajdują się dwa prostokątne skrzydła oraz blok, które razem z częścią główną budynku tworzą dwa zamknięte dziedzińce. W części centralnej obiekt wypiętrza się piramidalnie ku górze. Budynek posiada wysokie przyziemia. Bryła zasadnicza ma wysokość czterech kondygnacji, a w partiach skrajnych jest trzykondygnacyjna. Na dachu znajdują się zadaszone tarasy. Pawilony boczne, o funkcji mieszkalnej, zwrócone są w stronę ulicy i posiadają wysokość dwóch kondygnacji. Zostały połączone z korpusem głównym niższymi łącznikami. Od strony północnej znajdują się skrzydła o wysokości dwóch i trzech kondygnacji. Obiekt został wybudowany w technologii tradycyjnej, z cegły, na fundamencie żelbetowym. Posiada płaskie stropy żelbetowe. Ściany wewnątrz są tynkowane. Dach jest pokryty papą oraz blachą, a jego konstrukcję stanowią stropodachy płaskie. Charakterystyczną cechą budynku są elewacje wykończone w cegle klinkierowej, z oszczędnym w formie detalem z cegły oraz sztucznego kamienia. Horyzontalność założenia została podkreślona poprzez wprowadzenie poziomych podziałów - pasów okien, wysuniętych betonowych płyt tarasów i balustrad oraz gzymsów wieńczących. Dodatkowo została zaakcentowana m. in. w wątku cegieł. Wejście do budynku podkreślono poprzez naprzemiennie wysunięte i cofnięte pasy cegieł. Poprzez rozrzeźbioną fakturę elewacji obiekt charakteryzuje się dynamizmem i malowniczością. Pawilon główny oraz segment tylni posiadają dwutraktowy układ wnętrza. Skrzydła północne są trzytraktowe. Układ jednotraktowy występuje w skrzydle mieszczącym kaplicę szpitalną. W jej wnętrzu znajdują się pseudowitraże (malowidła na szkle) o tematyce religijnej, projektu Ireny Nowakowskiej-Abramskiej z 1957 r. Od frontu umiejscowiono reprezentacyjny dziedziniec. Przed elewacją frontową znajduje się rzeźba przedstawiająca alegorię macierzyństwa, wykonana z piaskowca, autorstwa Hansa Dammanna.
oprac. Ewa Waryś, OT NID w Katowicach, 01-01-2017 r.

Bibliografia

Bednarski A., Zarys modernistycznej architektury Gliwic (1919-1939): Działalność architektoniczno-budowlana Karla Schabika, Gliwice 2009, s. 60.
Chorąży M., Budujemy Instytut, [w:] „Zeszyty gliwickie”, Tom 31, Gliwice 2003, s. 239.
Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, Dawna klinika położniczo-onkologiczna, oprac. Wiąk-Marzec H., 2004 r.
Pokorska-Ożóg E., Modernizm w służbie zdrowia, [w:] Podróż ku nowoczesności: Architektura XX wieku w województwie śląskim, red. Syska A., Katowice 2016, s. 39-51.
Radziewicz-Winnicki J., Architektura Gliwic i jej przemiany historyczne do 1945 roku, [w:] „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, Tom XIX (2004), Gliwice 2006, s. 243-261.
Schmidt J., Historia służb zdrowia i opieki społecznej w Gliwicach, Gliwice 2002, s. 197-203.
Zabytki sztuki w Polsce: Śląsk, red. Brzezicki S., Nielsen Ch., Warszawa 2006, s. 263.

Za
Pokaż więcej Pokaż mniej
 

  • Data: 1933
    komentarze: 1
    Kaplica w Landes Frauenklinik, obecnie Centrum Onkologii - Instytut ...
  • Data: 1933-1935
    komentarze: 2
    Centrum Onkologii- Instytut im. M. Skłodowskiej-Curiew Gliwicach.
  • Data: 1942
    komentarze: 0
    Gliwice na pocztówce czteropolowej.
  • Data: 1942
    komentarze: 0
    Gliwice. Provinziale Landes Frauenklinik obecnie Centrum Onkologii
  • Data: 2020-12-29
    komentarze: 0
    Zabudowania Instytutu Onkologii, widok od strony południowej.